Zaandijk Woont! Lagedijk 13B

Door: Onze verslaggeefster

Ze kwamen hier drieëndertig jaar geleden wonen: Poelie Andriessen en Erik van Deuren, beiden muzikant. Daarvoor woonden ze een aantal jaren in Amsterdam en Haarlem. In Amsterdam bezochten ze, overigens niet gelijktijdig, het conservatorium. Tijdens een muziekweek kwamen beiden in een tijdelijk kwintet terecht, waar de vonk oversloeg. Toen Poelie (bij de burgerlijke stand ingeschreven als Abigail) een paar jaar later in verwachting raakte, werd het tijd om naar een groter huis te verhuizen. Omdat ze inmiddels allebei voor Fluxus in Zaandam werkten, werd in de Zaanstreek naar een huis gezocht. Hun oog viel uiteindelijk op het sfeervolle huis aan de Lagedijk in Zaandijk.  

Poelie bleef na de geboorte van dochter Guusje haar dwarsfluitlessen geven bij Fluxus, en ook thuis in haar studio. Na twee jaar werd een tweede dochter geboren: Anne. De opvoeding van de kinderen werd grotendeels door Poelie gedaan. Erik gaf niet alleen klarinetles, maar werd ook door alle orkesten van naam gevraagd als klarinettist, waaronder het Concertgebouworkest, het Radio Philharmonisch Orkest en het Schönberg Ensemble. Hij was een van de eersten die zich specialiseerde op basklarinet, waardoor men voor bepaalde projecten al snel bij hem uitkwam. Tegenwoordig is er een nieuwe generatie klarinettisten die zich op de basklarinet heeft gespecialiseerd.

Hoewel het wonen in Zaandijk ze prima bevalt, komen ze niet bij heel veel Zaandijkers over de vloer. Dat heeft deels met het drukke bestaan van Erik te maken, deels met (of misschien daardoor) het ontbreken van de behoefte aan een uitgebreid lokaal sociaal leven. Maar ze kennen en waarderen natuurlijk wel diverse Zaandijkers en bijna-buren Anja en Jan Engel worden in dit verband als voorbeeld genoemd. Met een brede lach vertelt Erik hoe ze kennismaakten: “Jan kwam eens aan de deur, met klem aangespoord door Anja, om te vragen of hij misschien basklarinetles zou kunnen krijgen. Dat was goed, maar er stond wel een wederdienst tegenover. Jan, die uitvoerder in de bouw was, moest mij timmerles geven. Zo geschiedde en er ontstond een warme band.”

Erik, een echte verteller, wil in dit verband nog wel een stukje lokale geschiedenis van wat achtergrondinformatie voorzien. Toen in 1994 het 500-jarig bestaan van Zaandijk in zicht kwam, wist Jan Engel als initiator van een groots muziekfeest Erik natuurlijk te strikken. Met een team van vijf man bedachten ze een groots plan: alle Zaandijker muzikanten, georganiseerd of als individu, konden meespelen in een stuk dat op pontons op de Zaan zou worden uitgevoerd. Compleet met licht en decors en watergordijnen die de Zaandijkse brandweer zou verzorgen. Er werd een vergunning door gemeente Zaanstad verleend, waarna er flink gerepeteerd moest worden. “Ik heb in die tijd vaak aan de film Fanfare van Bert Haanstra gedacht. Het was namelijk geen eenvoudige opgave om het diverse gezelschap het niveau dat mij voor ogen stond, te laten halen.”
Er werd veel tijd in gestoken en de verwachtingen waren hooggespannen. Het was dan ook een enorme klap toen twee weken voor de uitvoering de vergunning werd ingetrokken omdat de scheepvaart te veel last zou hebben van de pontons. “Dat was nou typisch zo’n streek van Zaanstad”, vonden veel echte Zaandijkers die niet blij waren met de incorporatie van hun dorp in de nieuwe gemeente. De toen ook al gevleugelde uitspraak “Zendaik mot Zendaik blaive” werd die dagen veel gehoord. Er volgde crisisberaad, men was in zak en as.
“Toen ik na afloop van de vergadering op weg naar huis langs het toenmalige stadhuis Bannehof liep, besloot ik mijn frustratie er op het plein met volle kracht uit te gooien. Dat werkte blijkbaar louterend bij mij, want ik zag opeens dat dit plein een redelijk alternatief was voor de inmiddels verloren locatie op de Zaan. De volgende dag hebben we de brandweer over de gewijzigde plannen gebeld en we kregen alle medewerking van de gemeente. Er was nog wel vrees of er genoeg toeschouwers op de minder spectaculaire locatie zouden afkomen. Maar dat bleek ongegronde zorg. Het plein bij het gemeentehuis was te klein voor alle aanwezigen. Tot aan de sloten om het plein vormden zich dikke rijen toeschouwers. En de sfeer zat er van meet af aan in. Spreekstalmeester was de bekende Zaandijker en taalkenner Klaas Woudt, die het gebeuren introduceerde met de leus ‘Zedaik mot Zendaik blaive!’. Een schot in de roos, waarna de muziekuitvoering de saamhorigheid nog eens extra versterkte. Al met al een memorabele gebeurtenis voor alle muzikanten. En ik voelde mij hierna een echte ingeburgerde Zaandijker.”

Erik geeft al weer vele jaren les op het conservatorium in Amsterdam. Daarnaast is hij sinds 2013 directeur van Stichting Hallo Muziek, gevestigd in Wormerveer (hallomuziek.nl). “De stichting is uit idealistische motieven ontstaan. De doelstelling is: kunst, onderwijs en samenleving. Onder deze noemer worden zoveel mogelijk muzikale disciplines ingezet om kinderen in hun eigen tempo en met hun eigen creativiteit en ideeën te laten groeien. Per leerling wordt gekeken waar het accent moet liggen en daarnaar worden op maat muzieklessen aangeboden. We maken graag samen met inmiddels zo’n 10 scholen in de Zaanstreek de verbinding naar een naschoolse talentontwikkeling, Een unieke vorm van lesgeven, waarvoor we momenteel zo’n 70 zzp’ers inhuren”, vertelt Erik trots. “We ontvangen helaas geen donaties van filantropen, maar de stichting is nog steeds groeiende en er wordt volop nagedacht over verbreding van het aanbod.”

De aanleiding voor de oprichting van Hallo Muziek was een vraag van een onbekende dame uit Armenië. Of hij daar, tegen een kleine vergoeding, gedurende tien dagen masterclasses wilde geven. Zij had een stichting ‘Tumo: center for creative technologies’ opgericht met het doel zoveel mogelijk uit ieder kind te halen. Nadat Erik zich verdiept had in deze stichting, nam hij de uitnodiging graag aan. Hierover vertellend komt Erik met een anekdote. “Toen ik in Jerevan, de hoofdstad van Armenië aankwam, maakte ik kennis met twee andere gastdocenten die Tumo voor masterclasses had weten te strikken: John Malkovich en George Clooney! Bijzonder voor mij om te ervaren hoe er door de mensen van Tumo naar mijn expertise gekeken werd en een leuk verhaal om mee naar huis te nemen.”

Poelie is inmiddels 66 en is dit jaar gestopt met lesgeven bij Fluxus. Ze is niet helemaal gestopt, want ze heeft nog wel een paar leerlingen die ze thuis dwarsfluitles geeft. “Voorheen speelde ik fagot in een amateursymfonieorkest in Heemstede, waar ik veel plezier aan beleefde. Maar door corona is daar de klad in gekomen. Het niveau handhaven kost na anderhalf jaar meer moeite en ik heb het spelen, tot mijn eigen verbazing, ook niet heel erg gemist. Inmiddels zijn er ook drie kleinkinderen, waar ik van geniet en veel tijd mee doorbreng.”.

Het plan is dat Poelie en Erik, die oorspronkelijk uit de provincie Groningen komt, in de nabije toekomst naar het Groningse platteland verhuizen. “Daar is meer ruimte en rust”, aldus Poelie. “Dan komt het huis vrij voor onze dochter Guusje, die nu nog met man en kinderen in Amsterdam woont en graag naar Zaandijk en het ouderlijk huis terug wil. Zo blijven wij ook in de toekomst nog met het huis en het dorp verbonden.”

Tot slot en ter overdenking een van de motto’s van Erik: “Muziek en taal zijn een twee-eiige tweeling, waarvan muziek het eerste ter wereld kwam”. Daar kan de (muziek)liefhebber het weekend mee in!