WIT zal ’t wel hebben…
Door: onze reporter Chris Wijs
Na een lange wandeling door Zaandijk kom ik, in gedachten weliswaar, uit bij een winkel op de Guisweg. Op het blauwe gevelbord staat ‘Stap eens binnen bij STAPHORSIUS’, maar in mijn gedachten verzonken lees ik: ‘WIT zal ’t wel hebben’.
Tegenwoordig gaan Zaandijkers, als ze spijkers, schroefjes, klein gereedschap, stofzuigerzakken, elektraspul, lampen of anderszins nodig hebben, even naar Staphorsius op de Guisweg. Tot 1995 deden dorpsgenoten dat bij Klaas Wit en Zn. De zaak was een begrip in Zaandijk en omstreken en de oudere generaties Zaandijkers zullen zich Klaas en zijn zonen Cees en Hans zeker nog wel herinneren.
‘WIT zal ‘t wel hebben‘
Het winkelpand van Wit bestond oorspronkelijk uit twee woningen, Guisweg 31 en 33. Klaas, geboren in 1910, woonde op nummer 33 samen met zijn vrouw Emma Grabski, geboren in 1907 te Neidenburg in Oost-Pruisen. In het tot winkel verbouwde pand op nummer 31 bestierde Klaas zijn zaak. Klaas en Emma kregen drie kinderen, twee zonen en een dochter: Cees (1937), dochter Gré (1939) en als laatste Hans, geboren in 1943.
Je kon in de winkel terecht voor van alles, voor advies, klein hout, allerlei gereedschappen, en ja echt, je kon er zelfs tuinkabouters kopen. Daarom hing er ook een groot bord boven de gevel ‘WIT zal ‘t wel hebben’. En ik kan u uit eigen ervaring verzekeren: dat klopte (bijna) letterlijk, want je kon er inderdaad van alles kopen.

Zelf heb ik er heel wat voetstappen liggen en altijd stond Klaas -voor mij toen als jong broekie ‘meneer Wit’- met een sigarenpeuk in de mond achter de toonbank in zijn kaki stofjas. Hij begroette mij altijd met de woorden: “Wat kan ik voor je betekenen zeun?” Een beetje verlegen: ”Meneer Wit heeft u voor mij spijkers, krammen, schroeven en ook gaas, 24 meter?“ “Natuurlijk zeun, dan moet ik wel even boven kijken.”

Meneer Wit stiefelde dan via een steil houten zoldertrapje achter in de zaak naar boven. Ik hoorde hem met sigarenpeuk in de mond mompelen: “Ja, ja, even kijken hoor, dat is dit, en dat is dat, ho, ho…” Natuurlijk viel het één en ander ondersteboven daarboven. Ik moest er vreselijk om lachen. Maar meneer Wit had natuurlijk alle spullen die ik nodig had voor mijn nieuwe volière. Het is alweer lang geleden, maar dikwijls denk ik er met enige weemoed aan terug.
Klaas en Emma zijn al lang geleden overleden en helaas is Cees sinds april 2024 ook niet meer onder ons. Maar gelukkig leeft Hans nog en ik vroeg hem of hij het leuk vond om samen met zijn vrouw geïnterviewd te worden. “Door jou Chris?”, reageerde hij om er direct breed lachend aan toe te voegen: ”Ja, natuurlijk! Dat willen we wel.”
Hans, al bijna 20 jaar pensionado, en zijn vrouw Barbara wonen op Tweebeen 6 in Zaandijk-Rooswijk. Daarvoor woonden zij vele jaren in de Jacob Honig Jansz.Jr.straat, kortweg Honigstraat, in Oud Rooswijk. Daar groeiden ook hun twee dochters op: Mariska (1973) en Diane (1978). En Hans en Barbara zijn inmiddels de trotse grootouders van kleindochter Zoë.
Barbara is geboren in Engeland, ten zuidoosten van London. “Mijn volledige naam is Barbara Frances Saxby en ik ben in 1948 geboren. Mijn vader was Sidney Francis Saxby en mijn moeder Selina Loft. Wij woonden op een boerderij in de plaats Maidstone.”

Barbara ontmoette Hans in 1965 in Engeland op de trouwerij van haar zus Marian die in Westzaan woonde met Frits Geuzebroek uit Koog aan de Zaan. “En we hebben elkaar niet meer losgelaten. In 1969 stapten we in het huwelijksbootje, ook in Engeland. En we zijn daar ook voor de kerk getrouwd, dat had meer aanzien. We zijn dus ondertussen al 55 jaar gelukkig getrouwd.”
Na de Huishoudschool en een opleiding tot kapster werkte Barbara een aantal jaren in de kapsalon. “Toen er kinderen kwamen ben ik daarmee gestopt. Maar naast de opvoeding van Mariska en Diane had ik meer dan voldoende om handen: kleding maken, breien op de breimachine, wenskaarten maken en lekker in de tuin bezig zijn. En dat doe ik nog steeds graag.”
Hans ging na de basisschool op de Tuinstraat naar de ULO op de Willem Dreeslaan. Aansluitend volgde hij de opleiding voor Assistent Accountant, totdat de militaire dienst zijn studie een halt toeriep. “Van 1964 tot 1988 heb ik in de zaak op de Guisweg bij mijn vader en broer Cees gestaan. Na de winkel ben ik gaan werken bij Klinkenberg Wormerveer en van 1993 tot aan mijn pensioen in 2005 met heel veel plezier bij de firma G. Krijt en zoon op de Beukenlaan, grossier in zoetwaren in Zaandijk.”
In zijn vrije tijd gooide Hans graag een hengeltje uit en speelde hij fanatiek volleybal. Hij zat ook jarenlang bij het vrijwillige brandweercorps Zaandijk. “Ik ruk niet meer uit, maar ga nog steeds regelmatig langs op de kazerne op de Guisweg om met mijn oude maten gezellig stoere en sterke verhalen van vroeger op te halen, haha.”
Over zijn tijd als spuitgast bij de Vrijwillige Brandweer Zaandijk vertelt Hans verder: “Ik heb gediend van 1978 tot en met 1998 samen met mijn broer Cees. Cees zat al bij de brandweer en heeft mij ‘aangestoken’. Het was een fantastische tijd. Drie grote indrukwekkende branden heb ik nog helder op mijn netvlies staan: Pakhuis De Vereniging aan het Dijkje in 1979, de grote brand in het fabriekspand De Grootvorst in 1980 en in 1994 de brand in restaurant De Hoop op d’Swarte Walvis op de Zaanse Schans.”
“Er was ook tijd voor jolijt tijdens diverse uitjes en optredens met de oude spuitgasten in ouderwetse kledij. Ik vind het nog steeds jammer dat ik op 55 jarige leeftijd met F.L.O. moest (Functioneel Leeftijd Ontslag). Maar gelukkig had ik nog een volkstuin achter de Zaandijker Begraafplaats, samen met onder meer Nico Maas en Cees van Luijk. Wat ik toen heb meegemaakt had ook te maken met een brand, namelijk de verwoestende brand in de kerncentrale van Chernobyl in 1986. We mochten toen niets eten van de tuintjes in verband met straling en besmettingsgevaar.”

Het leven in Zaandijk geven Hans en Barbara en ‘7’. “Het kan altijd beter”, zo lichten ze hun waardering toe.
Voor mij ‘Hebben ze hét wel’ en ik hoop dat Hans en Barbara nog heel veel jaren als echte Witten ‘Hét zullen houden’.
En zo hebben we weer een verhaal met verrassende elementen ontdekt. Ik ga op huis aan, om mezelf op te laden om ergens weer een nieuw verhaal te ontdekken.
Foto’s: Uit Hans’ archief en Historische Vereniging Koog Zaandijk