Zaandijk Bedankt! ‘Vrouwtje Toos’
Toos Smit doet een stapje terug
Door: Rob Witbaard
Na tien Sinterklaasintochten gaat Toos Smit van het Sinterklaascomité van Zaandijk Leeft! een stapje terug doen. Toos is de drijvende kracht achter de jaarlijkse Sinterklaasintocht in Zaandijk. Na 12,5 jaar draagt ze ‘het stafje’ over aan haar schoondochter Jenny Haan en kleindochter Cherie. Toos: “Ze draaien al wat jaren mee in de organisatie, dus ik heb er alle vertrouwen in dat ze het goed gaan doen. En het blijft zo lekker in de familie, want ik kan het natuurlijk niet helemaal loslaten. Ik zal meedenken en meepraten en blijf het beheer en onderhoud van mijn tientallen sint- en pietpakken doen.”
In 2011 werd Toos gebeld door Piet Scheltens van de toenmalige organisatie of ze even naar De Boed wilde komen. “Ik keek er wel van op dat ze mij vroegen of ik de intocht wilde overnemen. Na een paar dagen bedenktijd heb ik ja gezegd, maar er wel een beetje streng aan toegevoegd dat ik het op mijn manier zou gaan doen.”
De eerste gesprekken over de komende intocht beginnen al in juni tijdens de ‘bloemkoolavonden’ bij Toos op de Guisweg. “Woensdag is bij ons bloemkoolavond. We eten dan met ons hele gezin, kinderen en kleinkinderen, bij mij thuis bloemkool, met appelmoes. We kijken kort terug op de voorbije intocht en bespreken of we dingen beter of anders moeten doen. De aankomst per boot bij het Zaanplein van AAK, de rijtoer door Oud Zaandijk met slagwerkgroep De Saen voorop en het slot in De Parklaankerk was bijvoorbeeld jaarlijks vaste prik, maar elk jaar was er wel wat anders en nieuws en werd de pietengroep groter. Zo ben ik zelf kleurrijke pietenpakken gaan naaien, elk jaar een paar meer, en heb voor de sint een prachtige professionele witte baard op maat laten maken. We hebben de hulpburgemeester ten tonele gevoerd en zelfs een trouwerij in de kerk georganiseerd. Het huwelijk tussen Pietje Mientje en Pietje Piet werd door de echte predikant heel officieel ingezegend. Ik moest toen wel, heel eerlijk, een klein traantje wegpinken. In 2022 hadden we een pepernoten-primeur in Zaandijk. Als eerste in de Zaanstreek hadden we een glutenvrije piet en deelden we glutenvrije pepernoten uit. De dankbaarheid onder Zaandijkers deed me heel wat.”
In de 12,5 jaar heeft Toos tien intochten georganiseerd. “Corona was een lelijke spelbreker. Vooral het wel, niet, misschien en toch niet, was om de zenuwen van te krijgen. Maar een echt stressvolle intocht was de landelijke intocht van Sinterklaas in 2019. Het werd uiteindelijk misschien wel een van de mooiste intochten in de afgelopen decennia, maar de voorbereiding was voor mij niet bepaald vlekkeloos. De eerste gesprekken met de landelijke organisatie en de televisie waren heel leuk en we kregen alle ruimte voor onze eigen inbreng op de dag van de intocht. Maar op een gegeven moment hadden we niets meer in te brengen. Ik ben toen uit protest boos weggelopen uit het gesprek. Burgemeester Jan Hamming heeft er toen persoonlijk voor gezorgd dat onze pieten wel een volwaardige plek kregen in het pietengezelschap en met de stoomboot mochten meevaren.”
In de loop van de jaren is de pietengroep in Zaandijk steeds groter geworden. Bij de laatste intocht liepen er 45 (!) pieten mee. “De meisjes en jongens zijn 13 jaar of ouder. We hebben een lange wachtlijst, want het lijkt er wel op dat alle kinderen uit Zaandijk piet willen spelen. Op de dag van de intocht is de sfeer ’s ochtends tijdens het verkleden al uitgelaten vrolijk. Er valt nooit een onvertogen woord. We hebben een intocht gehad waarbij het goot van de lucht, maar de kinderen wilden geen regenhesje aan. Ze helpen ook allemaal mee de strooigoedzakken te vullen met tientallen kilo’s pepernoten en schuimpjes en om de 2000 ballonnen, waarmee we de straten versieren, op te blazen.”
In 2022 is de aankomst per boot vervallen. De start van de intocht was toen voor het eerst aan het einde van de middag op de Kreeftstraat, na het sinterklaasfeest bij AAK. “In verband met de invallende duisternis besloten we de pietenpakken te versieren met lichtjes. Een gouden vondst, want het werd een prachtige intocht, waarvoor we heel veel complimenten kregen. Het afgelopen jaar heb ik alle lichtjes aan de kleren vastgenaaid, een hele klus. Maar ik doe het met veel plezier voor de Zaandijker kinderen, want voor hen doen we het elke jaar weer. Het is hun feest. En dat moet altijd zo blijven!”
