Skip to content Skip to left sidebar Skip to right sidebar Skip to footer

Zaandijk Bouwt! villa’s

Een droomhuis naar eigen ontwerp

Door: Albert Groothuizen*

In eerdere afleveringen van Zaandijk Bouwt! zijn diverse buurten nader beschreven. Nu richt de aandacht zich op een bepaald woningtype: de vrijstaande woning, gebouwd op een eigen kavel, naar eigen ontwerp, meestal in de vorm van een villa, soms als een bungalow.

De eerste honderden jaren bestond Zaandijk uit vrijstaande gebouwen: molens, schuren en woningen. Langs de Lagedijk is dat nog te zien en langs paden zoals het Hazepad. Langs de paden stonden vooral houten arbeiderswoningen, soms als een rijtjeswoning.

Met de komst van de Woningwet in 1901 werden gemeenten verplicht om een stedenbouwkundig plan te maken bij een uitbreiding. In combinatie met de financieringsruimte voor sociale huur, werden in Zaandijk uitbreidingswijken gemaakt met rijwoningen zoals De Bredenhofbuurt en De Rode Buurt. Bij elke uitbreiding werd vaak ook ruimte gemaakt voor vrijstaande woningen. Zo werden aan de Parklaan in de jaren ‘20 kavels uitgegeven. En ‘over het spoor’ kwamen vrijstaande woningen aan het einde van de hedendaagse Dr J.Mulderstraat. Alle woningen hadden een eigen ontwerp, natuurlijk wel binnen zekere architectonische voorwaarden en kaders.

Pas in de jaren ‘60 werden er weer individueel kavels uitgegeven, 16 stuks aan de Simon  Gammerkade en een stukje Fortuinweg.
Bij de realisatie van het buurtschapje Domineestuin in de 80’er jaren konden particulieren kavels kopen, waarop ze een eigen huis ‘in Zaanse houtbouw-stijl’ konden bouwen.
Daarna werden aan het eind van de vorige eeuw in Rooswijk Noord -aan de westkant- nog 20 kavels uitgegeven, waar een particulier zelf een huis naar eigen ontwerp kon bouwen.

Klik HIER voor de complete animatie ‘Ontstaansgeschiedenis’.

Villa’s en bungalows in Rooswijk

Rond 1970 werd een buurtje gerealiseerd met vrijstaande luxe woningen, villa’s en bungalows die projectmatig werden ontwikkeld en in de verkoop gebracht aan de (wat is gaan heten) Dr. J.J. van der Horststraat* in Rooswijk. Langs de rand van toen nog het Guisveld met het water van de Sluissloot aan de noordzijde en de Oud Heinstraat aan de westzijde en een groenstrook bij het spoor aan de oostzijde.

Aan de kant van de Oud Heinstraat was er voor de bouw van 12 woningen één opdrachtgever, één architect en één aannemer. De 12 woningen in deze fase werden tegelijk in 1970 in de verkoop gebracht door makelaar Cornelis Aten in Wormerveer. De aannemer kwam ook uit Wormerveer: Bouwbedrijf Velthuys. Het ontwerp was van de architect Ger Husslage, geboren in Koog aan de Zaan. Husslage werd groot in de periode van de wederopbouw.  Zo ontwierp hij in Wormerveer de sociale huurwoningen aan de Albert Meijnsstraat en in Amsterdam het winkelcentrum Osdorp.

De verkoopbrochure was een eenvoudig boekje, zonder kleuren, met functionele informatie en plattegronden. De algemene informatie besloeg één pagina, waarin de locatie werd aangeprezen met de goede bereikbaarheid en een station ‘op minder dan 10 minuten gaans’. Een voordeel van wonen in Zaandijk dat nog steeds wordt aangeprezen.
De huizenprijzen lagen in die tijd gemiddeld op 50.000 gulden (€23.000). De aankoopprijs van een woning aan de Van der Horststraat? Vanaf 95.000 gulden (€45.000)!

Het wijkje werd gebouwd in twee fases: de eerste bouwfase bestond uit 3 woningtypes: 3 bungalows (F) bij de entree van de buurt aan het water met de Oud Heinstraat, 5 villa’s (E) aan de Sluissloot en in het middengebied 4 woningen (A-D), 2 aan 2 geschakeld. In de tweede fase kwamen aan de oost- en zuidzijde nog 10 geschakelde patiowoningen.

Alle woningen die in de eerste fase gebouwd zijn, op percelen van gemiddeld zo’n 600 m2, hebben een voor die tijd kenmerkende architectuur:
– een samenspel van geometrische vormen: verspringende gevels , o.a. door de uitbouw op de begane grond, een schuine kap in twee vlakken, of, zoals het in de verkoopbrochure stond: ‘Wij menen dat de architect er in is geslaagd elk woningtype een geheel eigen karakter te geven en bovendien een speels en harmonisch geheel te vormen.’
– een voor die tijd rijk materiaalgebruik: gevels van lichte baksteen met houten kozijnen en veel gevelbetimmering, ook rondom de dakgoot.

De villa’s aan de Sluissloot hebben een karakteristieke plattegrond voor een luxe woning: op de begane grond een ruime hal met woonkamer en keuken en ook een slaapkamer, te gebruiken als werkruimte of kantoor. Aan de woning ook de garage en een ruime berging. Op de verdieping zijn nog twee royale slaapkamers en de badkamer, met bad. De eerste kopers mochten zelf de tegels uitkiezen.
De oriëntatie van de woningen volgt de verkaveling, met de entree aan de straatkant en het woongedeelte met ruime tuin aan het water of de groenstrook langs het spoor.

De bouw in vogelvlucht

maquette
ZONNEDAEL5
ZONNEDAEL4
ZONNEDAEL3
ZONNEDAEL2
ZONNEDAEL1
IMG_6150
previous arrow
next arrow

*) Met dank aan Luc Ooms, bewoner van het eerste uur, voor de tekeningen, brochure en foto’s.
*) Op voordracht van de eerste bewoners is de straat vernoemd naar de Zaandijker huisarts J.J. van der Horst (1897-1961)

Bronnen:
– Zaanwiki
– Luc Ooms