Zaandijk Verandert! (2)

Door: Rob Witbaard

Het artikel Zaandijk Verandert! is eerder gepubliceerd op 8 oktober 2024. Deze Zaandijk Verandert! (2) bevat een update van de vier bouwprojecten in Zaandijk en recente foto’s.

In Zaanstad wordt gewerkt aan de oplossing van de woonnood: het bouwen van huizen, huizen en nog eens huizen. Op tientallen plekken in de streek vliegen de sloopkogels, draaien kranen, graven de graafmachines en wordt er geheid en gemetseld. Grote woningen en kleine studio’s, koop en (sociale) huur, nieuwbouw, om/herbouw en renovatie, rijtjeswoningen en vrijstaande en laagbouw en appartementen in (hoge) flatgebouwen. Ook in ons dorp Zaandijk is dat merkbaar.

In Oud Zaandijk worden de huurwoningen van woningcorporatie Parteon in De Rode Buurt (grondig) gerenoveerd en deels gesloopt, en wordt het fabriekspand van v/h Pielkenrood Vaten gesloopt om plaats te maken voor woningen in de Zaanse houtbouwstijl. Rooswijk Noord is ‘afgebouwd’ met laag- en hoogbouw op de plek waar ooit het Zaanstedelijk gemeentehuis ‘De Bannehof’ stond. En in de muziekbuurt van Rooswijk is langs de Sluissloot het appartementencomplex ‘De Tamboerijn’ gerealiseerd.
In dit artikel nemen we u mee -in woord én beeld- langs de vier Zaandijker projecten, te beginnen in Rooswijk.

Nieuwbouw de Tamboerijn

In de jaren ’60 werd Rooswijk tussen Tuinsloot en Sluissloot uitgebreid met de muziekbuurt. In verband met de komst van (naar verwachting) veel jonge gezinnen werd er ook een kleuterschooltje gebouwd aan de noordzijde, langs de Sluissloot: De Tamboerijn op Tamboerijnhof 22.

Na dienst gedaan te hebben als kleuterschool, buitenschoolse opvang en als dependance van het Pascal College, stond het gebouwtje jarenlang leeg en werd gezocht naar een nieuwe bestemming. Deze is gevonden in de sloop van het schooltje en de bouw van een appartementengebouw met 44 appartementen, ‘De Tamboerijn’ geheten.

Het terracottakleurige gebouw bestaat uit 6 bouwlagen, welke van beneden naar boven telkens terugvallen. Om de bouw door Bouwbedrijf Kuin mogelijk te maken moest het bestemmingsplan worden aangepast, omdat de toegestane bouwhoogte met 14,6 meter zou worden overschreden. Er worden twee uitritten aangelegd en zestien bomen zijn gekapt, met een herplantplicht. In het gebouw vind je ‘levensloopbestendige’ huur- en koopappartementen van verschillende grootte (54m2 tot 113m2) in het middeldure en dure segment. Ieder appartement beschikt over een eigen luchtwarmtepomp in combinatie met vloerverwarming en is mede daardoor zeer energiezuinig. De meeste appartementen hebben een deels uitstekend inpandig balkon en de bovenste appartementen hebben een dakterras. Er is een gezamenlijke fietsenberging op de begane grond en bewoners kunnen hun auto’s (56) parkeren in een parkeergarage op eigen terrein. Er is geen sociale huur, omdat de voorbereidingen voor dit bouwplan – de verkoop van de grond door de gemeente aan de ontwikkelaar Esprit Projectontwikkeling – al plaatsvonden voor de vaststelling van de richtlijn voor het aandeel sociale huur in nieuwbouwprojecten.

Na een kleine twee jaar sloop- en nieuwbouwactiviteit aan het Tamboerijnhof in Zaandijk/Rooswijk zijn de kranen, machines, bouwbusjes, materialen en steigers verdwenen. ‘De Tamboerijn’ is volgens planning op 1 maart 2025 af en de 44 appartementen zijn in afwachting van hun kopers en huurders.

image4 kopiëren

Lees meer over de bouwgeschiedenis van Rooswijk in ‘Zaandijk Bouwt! (april 2022) van Albert Groothuizen.

Nieuwbouw de Bannehoven

Op 1 januari 1974 sloeg het noodlot toe voor Zaandijk, althans naar de mening van veel Zendaikers. Op die datum kwam een einde aan ruim 1,5 eeuw zelfstandigheid en ging Zaandijk, samen met zes andere Zaangemeenten, op in de nieuwe (bestuurlijke) gemeente Zaanstad.

Bij een nieuwe gemeente hoort een nieuw gemeentehuis. Uit de vele plannen werd gekozen voor een locatie in Rooswijk, het geografisch ‘hart’ van de nieuwe gemeente. Ten noorden van de Sluisloot werd in 1975 het gemeentehuis ‘De Bannehof’ in gebruik genomen. Het hele Guisveld zou vol gebouwd worden met 7000 woningen en, zo was het idee, hoe mooi zou het zijn dat het nieuwe gemeentehuis in een gloednieuwe Zaanstedelijke woonwijk zou komen te staan. Die ‘megawijk’ kwam er niet en 36 jaar stond het gemeentehuis tamelijk eenzaam op een eiland. Eind 2011 vertrokken de ambtenaren naar het nieuwe gemeentehuis nabij treinstation Zaandam, dat officieel op 25 januari 2012 werd geopend.
In 2013 werd het oude leegstaande ‘huis’ gesloopt, waarna de grond bijna tien jaar braak lag en er een tijdelijke groen- en speelvoorziening kwam.

In 2022 werd op de plaats van het voormalige gemeentehuis de eerste paal geslagen voor woningbouw ‘De Bannehoven’. Het nieuwe buurtje, grenzend aan het winkelcentrum Rooswijk en het Rooswijkplein, bestaat uit drie flats aan de John Lennonstraat: een met koopappartementen en -studio’s en twee met (sociale) huurappartementen. De gebouwen variëren in hoogte: zeven, zes en vijf woonlagen. Daarnaast is er laagbouw in drie hofjes met elk twee rijen woningen: Herman Broodhof, Ramses Shaffyhof en Nina Simonehof. De ‘Bannehovers’ hebben, een noviteit in Zaandijk/Rooswijk, elk een privé-parkeerplaats in drie met een slagboom afgesloten parkeerzones: De Reef, Westzijderveld en Guisveld. De eengezinswoningen hebben geen eigen tuin maar een ruim terras, grenzend aan de woonkamer op één-hoog. Onder het terras kunnen bewoners de auto parkeren. Medio 2024 is het qua bewoning een gemêleerde buurt: van pensionado’s, senioren tot jonge gezinnen en van Zaandijkers, Zaankanters tot ‘import’.

Drone ROOSWIJK met tekst

Lees meer over de realisatie van Rooswijk Noord en de Bannehoven in een aantal artikelen ‘Zaandijk Bouwt!’ van Albert Groothuizen:
– ‘Wel, niet of toch…’
– Rooswijk Noord (1)
– Rooswijk Noord (2)
– De Bannehoven

Nieuwbouw Langepad/Pielkenrood

Veel Zaandijkers en Zaankanters hebben herinneringen aan het bedrijf Pielkenrood Vaten dat vanaf 1895 in Zaandijk was gehuisvest. In september 2023 was er voor het laatst ‘bedrijvigheid‘ in de fabriek met het Cultureel Festival ‘Zaandijk Aan Tafel!’, georganiseerd door Zaandijk Leeft!. Daarna verscheen de sloopkogel en verdween het fabriekspand beetje bij beetje, om de komende jaren plaats te gaan maken voor woningen in 18e eeuwse Zaanse houtbouwstijl.

Jacob Pielkenrood (1862-1938) start in 1895 met geld van zijn vrouw Marijtje Blijenburg zijn eigen smederij. Zijn vrouw had een legaat gekregen van mevrouw Vis. Met die 350 gulden kon Jacob voor zichzelf beginnen. De smederij was gevestigd op het Langepad, daarna verhuisde het bedrijf, dat inmiddels ook fietsen maakte, met winkel naar Kerkstraat 65. Toen dit ook weer te klein werd ging de smederij annex constructiewerkplaats terug naar het Langepad. Daar breidde het bedrijf uit, mede door de uitvinding en productie van luchtdicht afsluitbare bussen (met oversluitend deksel) voor de verfindustrie. Alle huizen aan het pad verdwenen tot er een meterslange gevel ontstond met bedrijfsactiviteiten van de NV Metaalwarenfabriek v/h Fa. Jb. Pielkenrood, in de volksmond “Pielkenrood Vaten” genoemd. De bussenfabriek was gedurende meer dan 100 jaar, ondanks een aantal wisselingen van eigenaar, een goedlopend bedrijf onder de naam Pielkenrood. Op 1 oktober 2019 werden de machines in de fabriek het zwijgen opgelegd. Op die dag verhuisde Ardagh Metal Packaging, de laatste eigenaar van Pielkenrood, de productielijnen naar Leeuwarden en kwam er een einde aan 124 jaren bedrijvigheid aan de W.Dreeslaan, tussen de Zaandijkerkerk en Domineestuin, en verbondenheid met Zaandijk en vele Zaandijkers.

Op het inmiddels door sloopmachines kaal gevreten terrein, waar het fabriekspand vermalen is tot bergen gruis, is van echt bouwen nog geen sprake. In februari 2025 is er een begin gemaakt met aanpak van de bodem- en grondwaterverontreiniging. “We zullen passende maatregelen nemen zodat de gronden gebruikt kunnen worden voor wonen met tuin. Indien nodig zal de vervuiling opgeruimd worden dan wel worden opgehoogd met een leeflaag”, aldus Zaanstad. De start van de bouw door bouwbedrijf Kuin is voorzien voor het vierde kwartaal 2025. In 2027 moet alles zijn opgeleverd. Het nieuwe buurtje krijgt 67 woningen: 20 appartementen voor sociale huur en 47 koopwoningen. Het wordt, met woningen in de Zaanse houtbouwstijl, een cultuurhistorische verbinding tussen de Lagendijk/Zaandijkerkerk en de Domineestuin. Het ‘oude’ Langepad, waarlangs de dominee zo’n 200 jaar geleden naar zijn tuin ‘achter de kerk’ wandelde, komt terug samen met de oude watergangen, verbonden met de Nieuwe Vaart. Er komen 2-onder-1-kapwoningen, vrijstaande woningen, rijwoningen en gestapelde bebouwing. De 47 woningen hebben verschillende formaten en staan op verschillende kavelgrootten, waarbij ook de kavelrichting varieert. Hierdoor ontstaat er een los buurtpatroon dat het oude Zaandijk zo kenmerkte. Daarnaast wordt het in 1730 gebouwde Weeshuis ‘herbouwd’ als 3-onder-1-kapper en keert de eerste gemetselde smederij van Pielkenrood als appartementencomplex weer terug op z’n vertrouwde plek aan het kerkplein. De prijzen v.o.n. variëren van € 517.500 voor een rijtjeswoning van 93 m2 met een kleine luifel bij de voordeur tot € 927.500 voor een vrijstaande woning van 143 m2 met een authentieke Zaanse makelaar in de nok.

pielkenrood animatie wijkje kopiëren

Meer over de nieuwbouw Langepad/Pielkenrood kunt u lezen in Zaandijk Bouwt! Pielkenrood (maart 2022) en op de website van de ontwikkelaar Blue Banner Red.

Renovatie van de Rode Buurt

De Rode Buurt in Oud Zaandijk werd in de jaren ’20 van de vorige eeuw dóór arbeiders vóór arbeiders gebouwd. De staat van onderhoud van de sociale huurwoningen van woningcorporatie Parteon raakte rond de eeuwwisseling (ver) onder de maat. Enkele woningen werden zelfs onbewoonbaar verklaard, waarvan er negen in 2021 werden gesloopt vanwege instortingsgevaar.

Al vanaf 2018/2019 zijn er plannen gemaakt voor de buurt. Sinds die tijd zijn verschillende varianten de revue gepasseerd, waar onder volledige sloop. Uiteindelijk is in overleg met de gemeente Zaanstad gekozen voor het renoveren van 70 woningen aan de Karl Marxstraat, P.L.Takkade en de Goeman Borgesiusstraat. Ook wordt het buurtwinkeltje op de hoek Karl Marx- en Goeman Borgesiusstraat gerenoveerd. Parteon zoekt samen met bewoners naar een goede invulling van de winkel. Na de renovatie worden de woningen in de Domela Nieuwenhuisstraat gesloopt en vervangen door 24 nieuwe woningen. In deze straat zijn de bewoners die graag in de Rode Buurt willen blijven wonen, tijdelijk gehuisvest.

Eind 2023 werd feestelijk het startsein gegeven voor de renovatie door HSB Bouw uit Volendam. Het renovatieproject wordt gefaseerd uitgevoerd. De totale duur is ongeveer twee jaar. In een gesmeerd lopend en duurzaam logistiek proces zijn de oude woningen in hoog tempo ontdaan van de gasleidingen, de achtergevel, wordt de binnenkant volledig gestript en krijgt elke woning een nieuwe fundering en een verlengde betonnen vloer. De kozijnen, ramen, deuren en dakkapellen worden vervangen en de daken worden voorzien van nieuwe panlatten en nieuwe dakpannen. Ook krijgt elk huis een nieuwe prefab schoorsteen.

In februari 2025 zijn de eerste gerenoveerde woningen met houten schuur en schutting op de Karl Marxstraat opgeleverd en zijn nieuwe bewoners druk met inhuizen. “Dit markeert een belangrijke mijlpaal in de grootschalige verduurzaming van deze karakteristieke wijk, een van de best bewaarde tuindorpen van Nederland”, aldus Parteon in een persbericht over de sleuteloverdracht aan nieuwe huurders.
Naar verwachting worden de laatste gerenoveerde woningen rond de zomer van 2025 opgeleverd. Dan kunnen ‘oorspronkelijke’ bewoners hun wisselwoning op de Domela Nieuwenhuisstraat verruilen voor een prachtige nieuwe woning elders in ‘hun’ Rode Buurt. Na de bouwvakantie start de laatste fase van het project: de sloop van de huizen in de Domela Nieuwenhuisstraat en de bouw van 24 nieuwbouwwoningen.